ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΔΡΟΣΟΠΟΥΛΟΥ
(Ιστορικός της Τέχνης)
   
Aπό την πρώτη οπτική επαφή τα έργα της Μίνας Παπα-Θεοδώρου-Βαλυράκη μας κυριεύουν. Οι επιβλητικά μεγάλες διαστάσεις τους, τα καθαρά χρώματα που περιγράφουν την γρήγορη κίνηση, διαμορφώνουν έντονα ζωγραφικά σχήματα του σύγχρονου περιβάλλοντος μας. Ενός περιβάλλοντος φτιαγμένου από τον άνθρωπο.
Η ζωγράφος αναφέρεται σε χαρακτηριστικά στοιχεία του σύγχρονου κόσμου, αναγνωρίσιμα και στα τέσσερα σημεία της γης. Στοιχεία όπως οι γιγάντιοι τοίχοι των μεγαλουπόλεων, η υπεροχή της μεταλλικής τεχνολογίας -ανεξίτηλο σημάδι του σημερινού βιομηχανοποιημένου κόσμου- τα αυτοκίνητα, οι γερανοί, τα πλοία. Εμπνευσμένη από τις μεγαλουπόλεις η Μίνα Παπαθεοδώρου-Βαλυράκη μας μεταφέρει με μια αισθαντική ακρίβεια την ατμόσφαιρα τους.
Το μπλε σκούρο, το μαύρο, το γκρίζο, χρώμα της σκιάς, των μεγάλων όγκων, του γυαλιού, του μπετόν και του ατσαλιού. Το λευκό είναι θαμπό, υπόφαιο, κηλιδωμένο από τη ρύπανση. Το φως, αχνό, πλαισιωμένο από τις επίπεδες μορφές ατέλειωτων κτιρίων. Το αδιαπέραστο πλήθος των αυτοκινήτων, καλύπτει την σύνθεση με γοργές, κοφτές, ζωγραφικές κινήσεις που αποδίδουν τις λείες καμπυλόγραμμες επιφάνειες τους. Εδώ οι κίτρινοι όγκοι των ταξί που εκτείνονται μέσα από την ταχύτητα. Αλλού το στιγμιαίο πέρασμα ενός οχήματος, αφήνει το ίχνος του πάνω στο ζωγραφισμένο φόντο, με γραμμές, διαμορφωμένες από χυμένο χρώμα.
Χωρίς να σχηματίζει άμεσα, την ανθρώπινη φιγούρα, σε αυτά τα έργα η Μίνα υπαινίσσεται έντονα την ανθρώπινη παρουσία στα αυτοκίνητα, τα κτίρια και την πυκνή κυκλοφορία. Μας φέρνει τόσο κοντά στην αίσθηση που μας αφήνουν τα μεγάλα αστικά κέντρα. Μια αίσθηση μοναξιάς παρ' όλο που είμαστε περιτριγυρισμένοι από εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Οι επιβλητικές πλώρες των φορτηγών πλοίων, οι γερανοί που υψώνονται ως τον ουρανό και τα αυτοκίνητα είναι μέρος του άμεσου περιβάλλοντος μας, το οποίο και διαμορφώνουν. Εμπνευσμένη από αυτά τα θέματα, η καλλιτέχνης δημιουργεί μια σειρά έργων.
Τα έργα της Μίνας Παπαθεοδώρου-Βαλυράκη είναι εμπνευσμένα από ανοικτούς εξωτερικούς χώρους, ενώ στα τοπία των μεγαλουπόλεων η ορατότητα είναι περιορισμένη. Στους γερανούς ο ορίζοντας ανοίγει στον ουρανό έναν ουρανό διάτρητο από τις συναρμολογημένες μορφές γεωμετρικών σχημάτων. Εδώ καμιά φορά οι ουρανοί κιτρινίζουν ή γίνονται πράσινοι. Αυτή η σύνθεση με τη φυσική ουράνια χροιά, τονισμένη έντονα χρωματικά, σηματοδοτεί όχι μόνο την παρουσία ενός σύνθετου τεχνητού κόσμου, αλλά και την βαριά βιομηχανία ριζωμένη στην πραγματικότητα μας, που έχουν αναπόφευκτα στοιχεία της σημερινής ζωής.
Από το 1990 τα έργα της χαρακτηρίζονται από μια μικτή τεχνική. Εδώ το χρώμα γίνεται ένα υλικό με μια δομική υφή και καταλαμβάνει ένα μεγάλο μέρος της σύνθεσης, σε πρώτο πλάνο, λες και είναι υλικό μαζεμένο από κάτω, πεταμένο, ξεχασμένο. Είναι όμως ένα υλικό ζωντανό που βρίσκεται παντού σε αυτούς τους βιομηχανικούς εργασιακούς χώρους. Έχει μια γήινη ποικιλοχρωμία, χρώμα-υλικό τραχύ και καμιά φορά λείο όταν έχει περάσει η σπάτουλα. Αδρόκκοκη συμπαγής μάζα που σχηματίζεται με τις διακυμάνσεις του χρώματος και της σβωλιασμένης υφής. Το χημικό πέρασμα του χρόνου σε ένα συμφυρματικό αμάγαλμα σημαδεμένο εδώ κι' εκεί από την χροιά ενός ευδιάλυτου σταξίματος. Με αυτή την έξοχη πλαστική μεταφορά η Μίνα Παπαθεοδώρου-Βαλυράκη μας μεταδίδει την διάσταση της ύλης και της φθοράς του χρόνου.
Ακόμα αποδίδει τη διάσταση του χώρου στον οποίο συντελούνται οι διαδικασίες σύνθεσης και αποσύνθεσης. Αυτά τα έργα περιέχουν μια βαθιά σκέψη γύρω από την ανθρώπινη μεγαλοπραγμοσύνη και την σχετική διάρκεια της. θα έλεγα πως αυτά τα έργα περιέχουν τη φιλοσοφική σκέψη της ματαιοδοξίας της υλικής ζωής.
Στα έργα αυτά το αυτοκίνητο εμπεριέχει εμβληματικά το συμβολισμό της ταχύτητας. Μοιάζει να πορεύεται στην εξερεύνηση του γήινου χώρου, οδηγούμενο μέσα από το ατμοσφαιρικό φόντο και τη δυναμική των χρωμάτων που το συνθέτουν. Μια άλλη εμβληματική φιγούρα, η πλώρη του πλοίου απασχολεί τη ζωγράφο. Το πλοίο εκφράζει την αρχέγονη προσπάθεια του ανθρώπου να υποτάξει το υδάτινο στοιχείο. Η μεγαλοπρεπής πλώρη είναι το μνημείο της νίκης του. Η ατσάλινη πλώρη, υπέρογκη, ορθώνεται καλύπτοντας σχεδόν όλη τη σύνθεση. Το πάνω μέρος της λείο, άφθαρτο δεσπόζει μπρος στο πλακάτο έντονο μπλε του ουρανού, ενώ κάτω, στην αποβάθρα, φαρδιές διασταυρόμενες μαύρες πινελιές, σκωρόχρωμες χροιές αναζυμώνονται, μεταδίδοντας ένα αίσθημα σύγχυσης και αβεβαιόητας. Η σκουριά που εμφανίζεται στο σημείο επαφής πλώρης και θάλασσας, συμβολίζει την απτή φθορά, την εσσαεί προσπάθεια του ανθρώπου να υποτάξει τη φύση. Η Μίνα Παπαθεοδώρου Βαλυράκη εμφυσεί στο χρώμα μια υπόσταση υλική. Το χρώμα αποκτά μια ζωτικότητα, ακτινοβολώντας την ενέργεια της μορφής που ενσαρκώνει. Η ζωγραφική κίνηση της απόλυτα ενταγμένη στη σύγχρονη και πολυσύνθετη έκφραση των τεχνών, είναι καθαρά προσωπική. Μια κίνηση που όλο το σώμα συμμετέχει εκφράζοντας με το χέρι-οδηγό, ένα μνημονικό χώρο. Η έκφραση της έχει μια λυρική ελευθερία και μια αισθαντική ακρίβεια. Είναι μια εσώτερη αλχημία, που φωτισμένη από αλήθεια και αγάπη γεννιέται μπρος στα μάτια μας.